Rodzaje szkła

Jak odróżnić kryształ od szkła

Szkło, używamy go na co dzień, ale czy wiemy, jak powstaje i jakie mamy jego rodzaje? Oto garść informacji na temat szkła.

Historia szkła

Historia szkła zaczęła się ok. 9000 lat temu, a może nawet i wcześniej, jak podają niektórzy z naukowców. Archeolodzy odkryli, że ludzie mieszkający w pobliżu wulkanów korzystali ze szkła utworzonego w naturalny sposób. W jaki sposób ludzie wymyślili szkło, do końca nie wiadomo. Prawdopodobnie powstało przy wypalaniu zanieczyszczonych piaskiem, glinianych naczyń. Szkło zaczęto stosować jako polewę do glinianych naczyń. 3500 lat temu powstały w całości szklane przedmioty. Pierwsze naczynia robiono ze szkła kolorowego. Szkło bezbarwne wynaleziono w Aleksandrii za czasów Imperium Rzymskiego. W średniowieczu, w Europie głównym ośrodkiem produkującym szkło została Wenecja i do dziś jest jednym z najbardziej znanych ośrodków na świecie. W Polsce już w X w. zaczęto produkować szkło, ale rozkwit produkcji sięga XVIII i XIX w. W 1918 roku w Polsce działało 35 hut szkła. Po II wojnie światowej w naszym kraju powstał nowoczesny przemysł szklarski.

Z czego robi się szkło?

Do produkcji szkła potrzebna jest bardzo wysoka temperatura (1300 - 1500 OC), piasek (SiO2), wapień (CaCO3), węglan sodu (Na2CO3) i inne dodatki (dzięki którym tworzą się różne rodzaje szkła). Szkło powstaje przez stopienie wymienionych składników, a następnie przez szybkie schłodzenie.

Jakie mamy rodzaje szkła?

Szkło sodowe:

Szkło sodowe powstaje w wyniku stopienia krzemionki, wapnia i sody. Ten rodzaj szkła jest tani w produkcji, a powstałe przedmioty są lekkie. Szkło sodowe ma też swoje wady. Łatwo się nagrzewa i trudno z niego pić gorące napoje. Pod wpływem wysokiej temperatury może pękać. Szkło sodowe może być termicznie wzmocnione (hartowane), aby zwiększyć odporność na szok termiczny i wytrzymałość mechaniczną. Naczynia takie nie są podatne na pękanie np. gdy robimy gorącą herbatę. 90% szklanych naczyń kuchennych powstaje właśnie z tego rodzaju szkła. Wykorzystuje się go do produkcji szklanek, kieliszków, kubków, dzbanków, talerzy, pater, pucharków do lodów, salaterek itp. Szkło sodowe pod wpływem silnych środków myjących może matowieć. Dlatego dobrze jest stosować płyny nabłyszczające.

Szkło borokrzemowe

Szkło borokrzemowe to nowa generacja. Do jego produkcji dodatkowo używa się tlenku boru. Ten rodzaj szkła używany dotychczas tylko w laboratoriach, teraz trafia do naszych domów. Z cienkościennego, borokrzemowego szkła powstają, dzbanki, filiżanki termiczne, kubki szklane z podwójną ścianką, oraz szklanki termiczne. Dwie warstwy szkła i próżnia w środku sprawiają, że bardzo słabo przewodzone jest ciepło i napój zachowuje wysoką lub niską temperaturę na dłużej. Z grubościennego (prasowanego szkła) produkowane są naczynia do zapiekania, salaterki, brytfanny. Staje się coraz bardziej popularne w produkcji butelek dla niemowląt i naczyń dla małych dzieci. Szkło borokrzemowe cechuje się wysokim współczynnikiem rozszerzalności termicznej. Wysoką odpornością na szok termiczny (praktycznie nie musi być hartowane). Bez obaw w naczyniach z tego rodzaju szkła można podawać gorące i bardzo zimne napoje. Szkło borokrzemowe cechuje się wysoką odpornością chemiczną, co oznacza, że nie matowieje pod wpływem środków myjących w zmywarce. Szkło borokrzemowe jest lekkie. Cechuje się większą odpornością na zarysowania i stłuczenia. Naczynia z wysokiej jakości szkła są nie tylko bezpieczniejsze, ale również bardziej estetyczne niż naczynia ze szkła sodowego.

Szkło kryształowe

Co to jest szkło kryształowe? Rodzaje szkła kryształowego:

Szkło kryształowe ołowiowe

Szkło kryształowe powstaje przez dodanie pewnej ilości ołowiu. Za szkło ołowiowe uznaje się produkt, który zawiera (wg normy) ponad 18% tlenku ołowiu. Jego ilość może dochodzić nawet do 80%. Wprowadzenie ołowiu do masy szklanej powoduje, że szkło odznacza się dużym współczynnikiem załamania światła, pięknym połyskiem i dużą gęstością. Daje to niepowtarzalny blask i elegancję. Szkło kryształowe jest niezwykle przeźroczyste i klarowne. Pozwala to na ocenę np. koloru wina. Szkło kryształowe jest bardziej miękkie, bardziej podatne na rzeźbienie i formowanie do pożądanego kształtu. Dzięki temu można go szlifować i tworzyć niepowtarzalne wzory. Z tego rodzaju szkła powstają pięknie zdobione kieliszki do wina, kieliszki do wódki, karafki, dzbanki, misy, bomboniery. W Polsce pierwsza huta szkła produkująca kryształy powstała w XVIII w. Królewską manufakturę nakazał zbudować król August II Sas.

Szkło kryształowe bezołowiowe

Nowoczesny kryształ nie zawiera ołowiu. Pod względem wizualnym prawie się nie różni od tradycyjnego kryształu. Tylko specjalista jest w stanie odróżnić nowoczesny kryształ od szkła z domieszką ołowiu. Jest prawie idealnie przeźroczyste, błyszczące, pięknie odbija światło. Szkło kryształowe bezołowiowe Crystaline Glass po polsku nazywane jest krystaliną. Krystalina nie zawiera w swoim składzie ołowiu tylko dodatkowo magnez i tlenek baru. Dzięki tym domieszkom krystalina jest prawie idealnie przeźroczysta, błyszcząca, pięknie odbija światło. Ze szkła kryształowego produkuje się kieliszki do wódki, kieliszki do wina, szklanki , dzbanki, karafki, patery, misy. Są to wyroby wysokiej jakości zachwycające swoim pięknem, kunsztem zdobienia. Do wyboru mamy tradycyjne szlifowane naczynia i nowoczesne kształty, formy i zdobienia. Do wyboru mamy polskie kryształy np. z huty szkła w Krośnie lub kryształy czeskie Bohemia. Z nowoczesnego kryształu produkowane są dzbanki kieliszki, karafki i szklanki do whisky, kryształowe misy, patery, owocarki, bomboniery, wazony.

Jak rozpoznać szkło kryształowe?

Ludzie, którzy dopiero zaczyniają przygodę ze szkłem czasami zastanawiają się, jak odróżnić zwykłe szkło sodowe od szkła kryształowego. Oto kilka różnic: 1. Waga i grubość. Szkło kryształowe jest ciężkie i grube. 2. Przejrzystość. Szkło kryształowe jest prawie idealnie przeźroczyste. Pięknie uwydatnia kolor wina i innego napoju podawanego w kryształowym kieliszku lub kryształowej szklance. 3. Refrakcja. Kryształ pięknie odbija światło. Ten rodzaj szkła daje efekt blasku, którego nie osiągniemy na zwykłej szklance. 4. Dźwięk. Naczynia z kryształu po lekkim uderzeniu sztućcami dźwięczą. Przypomina to dzwonienie dzwoneczkiem. W przypadku zwykłego szkła dźwięk jest tępy i niski. 5. Zdobienie. Kryształ jest szkłem bardziej miękkim. Podatnym na cięcie, szlifowanie i działanie kwasów. Jest dobrym materiałem do wykonania misternych zdobień.

Monika Jarkiewicz sklep urodastolu.pl